Folklor regionalny - folklor góralski
Czym jest folklor regionalny?
Folklor to słowo określające materialne i niematerialne dziedzictwo kultury ludowej. Najbardziej znanym propagatorem polskiego folkloru był znany etnograf Oskar Kolberg.
Folklor dzieli się na dwie grupy: materialną do której zaliczamy architekturę ludową, sztukę ludową i stroje ludowe, oraz niematerialną w skład której wchodzą; pieśni, przysłowia czy legendy. Folklor zdobywa coraz więcej sympatyków, powstają nowe Zespoły Pieśni i Tańca promujące folklor, który jest częścią naszej polskiej tradycji i kultury.
A o co chodzi z tym folklorem regionalnym?
Folklor regionalny na terach dzisiejszej Polski zaczął rozwijać się w XIX wieku, w okresie rozbiorowym. Wiele czynników wpływało na folklor
danego regionu, począwszy od wpływu innych ludów, przez zamożność
miejscowej ludności, aż po uwarunkowania geograficzne, które nie
jednokrotnie oddzielały ludność danego obszaru od obszarów sąsiednich. Folklor regionalny składa się z wielu elementów, do których należy zaliczyć, stroje ludowe, sztukę ludową, tańce i muzykę oraz miejscowe święta i obrzędy. Do dziś w Polsce zachowały się obszary gdzie miejscowy folklor ludowy
jest podtrzymywany i kultywowany, są to miedzy innymi Kaszuby, Kurpie,
Podhale, Śląsk i dawne Księstwo Łowickie oraz wiele innych regionów
Polski.
Folklor góralski
Polskie góry to miejsce, które na tle
innych regionów etnograficznych, wyróżnia się stałym kultywowaniem folkloru,
w naturalny sposób przekazywany kolejnym pokoleniom.
Każda grupa górali może poszczycić
się własnym strojem ludowym. Obecnie najbardziej znanym strojem góralskim jest
strój podhalański. Wśród licznie zachowanych strojów mamy również strój Górali
Żywieckich czy strój Górali Beskidu Śląskiego.
Mniej znane są stroje Spiskie czy strój Orawski.
To właśnie mnogość strojów góralskich, najlepiej odzwierciedla bogactwo folkloru góralskiego.
Gwara góralska – język góralski używany na co dzień
Gwara góralska
jest bardzo specyficzna, wyróżnia się połączeniem dialektu polskiego i
naleciałości słowackich i bałkańskich. Gwara ta charakteryzuje się
akcentowaniem pierwszej sylaby oraz wymawianiem głosek cz, sz, ż, ch jako c, s
, z, k. Zachowanie archaizmów staropolskich w gwarze
góralskiej oraz w mowie potocznej, może doprowadzić do ciekawej
sytuacji. Rozmówca nieznający tego języka i słuchający rdzennego górala, może
odnieść wrażenie, że rozmawia z obcokrajowcem.
Taniec góralski – zbójnicki, krzesany, drobny
Tradycje tańców góralskich, wywodzą się w dużej mierze
ze zwyczajów pasterzy wołoskich. Dlatego tańce góralskie to przede
wszystkim tańce męskie, które mają na celu pokazanie siły i zręczności
tancerzy. W trakcie wykonywania tańca, Góral miał za
zadanie okazać swoje umiejętności i tym samym olśnić partnerkę.
Specyfikacja tańców góralskich, sprawiła, że rola kobiety w tańcach jest
niewielka często dekoracyjna. Głównymi tancerzami są mężczyźni, co
mocno uwidacznia się w trakcie tańczenia zbójnickiego.
Muzyka góralska – pryma, sekunda, basy
Kapela góralska składała się głownie z czterech grajków. Najważniejszym z
nich był tzw. pryma. Jako prowadzący miał za zadanie dobór muzyki,
którą następnie odgrywał na skrzypcach. Sekunda są to drugie skrzypce,
muzyk grający sekundę miał za zadanie uzupełnić lukę powstającą pomiędzy
prymą a basami. Dla wygody skrzypek opierał skrzypce o klatkę lub bark,
co ułatwiało mu grą na niższych strunach. Basy z budowy podobne są do
małego kontrabasu. Według muzyków góralskich jest to instrument na
którym najłatwiej jest się nauczyć grać.
Kuchnia góralska – oscypek, kwaśnica, golonka
Tradycyjna kuchnia góralska
to przede wszystkim niepowtarzalny smak, który nie zmienia się od
wieków. W kuchni góralskiej bazuje się głownie na ziemniakach, kwaszonej
kapuście, bundzu i oczywiście oscypku. Istotną tradycją, która
przetrwała w regionie Zakopanego jest kiszenie kapusty, którą układa się
w beczkach, wyłożonych liśćmi a następnie ugniata się ją boso.
Dzięki swojej odrębności i podtrzymaniu rodzimych tradycji, folklor góralski
jest ciekawą atrakcją turystyczną. Dzięki niezwykłemu klimatowi,
Polskie Góry przyciągają turystów, nie tylko z całej Polski, ale również
z różnych zakątków świata. Warto pielęgnować i rozpowszechniać folklor góralski.
Komentarze
Prześlij komentarz